Alimlər uzun müddət elm üçün müəmmalı olan asqırma və öskürmənin mexanizmlərini açıqlayan mühüm kəşf ediblər. Tədqiqatlar göstərir ki, bədənimiz bu qoruyucu refleksləri işə salan xüsusi neyronlar vasitəsilə stimullara cavab verir.
Azreform.info Lent.az-a istinadən xəbər verir ki, bu kəşf bədənin xarici stimullara, infeksiyalara qarşı necə mübarizə apardığını anlamaq üçün yeni imkanlar açır və
Asqırmanın burun boşluğunda yerləşən və müxtəlif stimullara cavab verən neyronlar tərəfindən tətikləndiyi bilinir. Ancaq son vaxtlara qədər bu reaksiyanın mexanizmi tam olaraq başa düşülməmişdir. Alimlər siçanlar üzərində təcrübə apararaq, onları müxtəlif kimyəvi birləşmələrə məruz qoyub, onların hər biri müəyyən növ ion kanallarını aktivləşdirib.
Təcrübə göstərib ki, BAM 8-22-yə məruz qalan siçanlar asqırmağa başlayıb. Bu, alimləri MrgprC11 ion kanalının asqırmanın əsas tətikçisi olduğunu irəli sürməyə vadar edib. Bu fərziyyəni yoxlamaq üçün tədqiqatçılar kanalı siçan neyronlarından çıxardılar və sonra onları qrip virusu ilə yoluxdurdular. Siçanların xəstələnməsinə baxmayaraq, öskürək refleksi qalmasına baxmayaraq, asqırmağı dayandırdılar. Bu, asqırmağı aktivləşdirən neyronların MrgprC11 kimi xüsusi kanallar vasitəsilə fəaliyyət göstərdiyini göstərir.
Alimlər asqırmağı öyrənməklə yanaşı, öskürək mexanizminin öyrənilməsinə də diqqət yetiriblər. Onlar öskürək refleksindən məsul olan traxeyada yerləşən ayrıca bir qrup neyron aşkar ediblər. Bu neyronlar öskürək prosesini tetikleyen somatostatin adlı bir siqnal kimyəvi maddəsini buraxır.
Tədqiqatlar göstərir ki, asqırma və öskürək müxtəlif neyronlar tərəfindən idarə olunur. Bu kəşf orqanizmin infeksiyalarla effektiv mübarizə aparmasına imkan verən təkamül proseslərinə işıq salır. Viruslar çox sürətlə inkişaf edir və tənəffüs yollarında patogenlərlə mübarizə aparmaq üçün iki müstəqil sistemə malik olması orqanizmi onların təsirlərinə qarşı daha davamlı edir.
Elm adamları asqırma və öskürəyə cavabdeh olan neyronların işə salındıqdan sonra beyindəki tənəffüsü idarə edən mərkəzə siqnal göndərdiklərini fərz edirlər. Orada tənəffüs nümunələri müvafiq reaksiyaya səbəb olacaq şəkildə dəyişdirilir.
Tapıntının perspektivləri və əhəmiyyəti
Bu təcrübələr siçanlar üzərində aparılsa da, ilkin sübutlar insanlarda oxşar sinir mexanizmlərinin mövcud ola biləcəyini göstərir. Bununla belə, bu məlumatları qəti şəkildə təsdiqləmək üçün əlavə tədqiqatlar tələb olunacaq.
Bu kəşf təbabət üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir, çünki tənəffüs funksiyasının pozulması ilə əlaqəli müxtəlif xəstəliklərin yeni müalicə üsullarının inkişafına səbəb ola bilər. Xüsusilə, xroniki öskürək, allergik reaksiyalar və tənəffüs yollarının qıcıqlanması ilə əlaqəli digər şərtlərin müalicəsi haqqında danışırıq.
Asqırma və öskürəyə cavabdeh olan neyronların tədqiqi neyronların aktivləşməsi səviyyəsində problemi aradan qaldıraraq dəqiq hərəkət edəcək daha effektiv dərmanların yaradılmasına ümid verir. Bu, çox vaxt bir çox insanlar üçün ciddi problem olan və həmişə ənənəvi müalicə üsullarına cavab verməyən xroniki öskürəyin müalicəsi kontekstində xüsusilə vacibdir.
